Hierbij informeren wij u over een belangrijke aanpassing; de definitie van de categorie ‘I’ in het antibiogram wordt gewijzigd. De wijziging wordt toegepast vanaf 03/11/2022 en heeft een impact op de interpretatie van de bacteriële gevoeligheidsbepalingen.
Nieuwe definitie categorie ‘I’
NIEUWE DEFINITIE CATEGORIE 'I'
De nieuwe definitie van de categorie ‘I’ werd opgesteld door EUCAST (European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing) en staat voor “gevoelig aan het antibioticum mits verhoogde blootstelling”. De oude definitie van de categorie ‘I’ gaf aan dat er onzekerheid was over het therapeutisch succes met dit antibioticum. De vernieuwde categorie ‘I’ weerspiegelt een hoge kans op therapeutisch succes wanneer de blootstelling aan het antibioticum op de plaats van de infectie verhoogd wordt.
Een overzicht van de nieuwe en de oude definities wordt weergegeven in Tabel 1.
Tabel 1. Definities categorieën in het antibiogram – vergelijking oud vs. nieuw.
| Categorie | Nieuwe definitie | Oude definitie |
| S | Gevoelig bij standaard dosis Hoge kans op therapeutisch succes bij standaard blootstelling. | Gevoelig Hoge kans op therapeutisch succes. |
| I | Gevoelig bij verhoogde blootstelling Hoge kans op therapeutisch succes bij ‘verhoogde’ blootstelling op de plaats van de infectie. | Intermediair tussencategorie; twijfelachtig thera-peutisch succes. |
| R | Resistent Hoge kans op therapeutisch falen, zelfs bij ‘verhoogde’ blootstelling. | Resistent Hoge kans op therapeutisch falen. |
Er bestaan nu dus twee categorieën om “gevoelige” bacteriën aan te duiden; isolaten die gevoelig zijn aan de standaarddosis (S), en isolaten die gevoelig zijn bij verhoogde blootstelling (I). Een antibioticum dat in het antibiogram als ‘I’ staat aangeduid is vanaf 03/11/2022 dus een goede keuze voor behandeling van de infectie op voorwaarde dat er acties ondernomen worden om de blootstelling te verhogen.
VERHOOGDE BLOOTSTELLING
De blootstelling aan het antibioticum op de plaats van de infectie verhogen kan op verschillende wijzen worden bereikt: de individuele dosis verhogen, de toedieningsfrequentie verhogen, de wijze van toediening aanpassen, …
Tabel 2 toont een vergelijking van de standaard en hoge doseringen geadviseerd door EUCAST met de dosisrichtlijnen volgens BAPCOC (Belgian Antibiotic Policy Coordination Commission) voor de meest courante antibiotica. Deze vergelijking toont aan dat de doseringen opgenomen in de BAPCOC-gids voor de meeste antibiotica grotendeels overeenstemmen met de adviezen voor hoge blootstelling van EUCAST (en dus veelal de gangbare posologieën zijn). Er zijn enkele verschillen en deze werden gemarkeerd.
Tabel 2. Vergelijking richtlijnen EUCAST voor standaard (SD) en hoge (HD) dosering met BAPCOC dosisrichtlijnen.
| Antibioticum | SD EUCAST(a) | HD EUCAST(a) | BAPCOC/BCFI |
| Beta-lactam antibiotica | |||
| Amoxicilline (p.o.) | 0,5 g 3 x per dag | 0,75 – 1 g 3 x per dag | 1 g 3 x per dag |
| Amoxicilline/clavulaanzuur (p.o.) | 0,5 g/0,125 g 3 x per dag | 0,875 g/0,125 g 3 x per dag | 0,875 g/0,125 g 3 x per dag |
| Cefuroxime-axetil (p.o.) | 0,25 g 2 x per dag | 0,5 g 2 x per dag | 0,5 g 3 x per dag |
| Flucloxacilline (p.o.) | 1 g 3 x per dag | 1 g 4 x per dag | 0,5 g 4 x per dag |
| Macroliden en Lincosamiden | |||
| Azithromycine (p.o.) | 0,5 g 1 x per dag | – | 0,5 g 1 x per dag |
| Clarithromycine (p.o.) | 0,25 g 2 x per dag | 0,5 g 2 x per dag | 0,5 g 2 x per dag |
| Clindamycine (p.o.) | 0,3 g 2 x per dag | 0,3 g 4 x per dag | 0,6 g 3 x per dag |
| Chinolonen | |||
| Ciprofloxacine (p.o.) | 0,5 g 2 x per dag | 0,75 g 2 x per dag | 0,5 g 2 x per dag |
| Levofloxacine (p.o.) | 0,5 g 1 x per dag | 0,5 g 2 x per dag | 0,5 g 1 x per dag |
| Moxifloxacine (p.o.) | 0,4 g 1 x per dag | – | 0,4 g 1 x per dag |
| Tetracyclines | |||
| Doxycycline (p.o.) | 0,1 g 1 x per dag | 0,2 g 1 x per dag | 0,1 g 2 x per dag |
| Minocycline (p.o.) | 0,1 g 2 x per dag | – | 0,1 g 1 x per dag |
| Overige antibiotica | |||
| Metronidazole | 0,4 g 3 x per dag | 0,5 g 3 x per dag | op geleide van de indicatie. |
| Trimethoprim/sulfamethoxazole (p.o.) | 0,16 g/0,8 g 2 x per dag |
0,24 g/1,2 g 2 x per dag |
0,16 g/0,8 g 2 x per dag |
Voor de antibiotica die specifiek worden toegepast in de behandeling van niet-gecompliceerde urineweginfecties werden aparte doseringsadviezen geformuleerd. Doseringen geadviseerd door EUCAST en door BAPCOC worden samengevat in tabel 3.
Tabel 3. Vergelijking richtlijnen voor niet-gecompliceerde urineweginfectie met BAPCOC dosisrichtlijnen.
| Antibioticum | EUCAST niet-gecompliceerde urineweginfectie | BAPCOC/BCFI |
| Amoxicilline (p.o.) | 0,5 g 3 x per dag | 1 g 3 x per dag |
| Nitrofurantoïne (p.o.) | 50 – 100 mg 3-4 x per dag | 100 mg 3 x per dag |
| Trimethoprim/sulfamethoxazole (p.o.) | 0,16 g/0,8 g 2 x per dag | – |
| Fosfomycine (p.o.) | 3 g eenmalig | 3 g eenmalig |
De meest actuele versie van de BAPCOC gids is vrij te consulteren via de webpagina van het BCFI (https://www.bcfi.be/nl/chapters/12?frag=8000010). Hierbij dient opgemerkt te worden dat de antibioticumdosis die wordt toegepast steeds af te wegen is, rekening houdend met diverse factoren (leeftijd van de patiënt, nierfunctie, leverfunctie, aard en ernst van de infectie…).
Conclusie: als u de aanbevelingen van BAPCOC/BCFI volgt, kunnen zowel de bacteriën die ‘S’ als ‘I’ gerapporteerd staan doorgaans adequaat behandeld worden.